Ford Motor จากธุรกิจครอบครัว แต่ต้องบริหารต่อ โดยคนนอกครอบครัว

ทำที่บ้าน 02 Feb 2025

สิ่งที่ยากยิ่งกว่าการรับช่วงต่อธุรกิจที่บ้าน คือการยอมปล่อยให้คนนอก เข้ามาช่วยบริหารกิจการที่บ้านแทนตัวเรา

อีกหนึ่งปัญหาของธุรกิจครอบครัว ที่ติดกับดักให้ลูกหลานในตระกูลบริหาร เพราะกลัวจะสูญเสียกิจการไปให้คนนอก ทั้งที่รู้อยู่แก่ใจว่า ไม่ใช่ทายาททุกคนจะสามารถดูแลกิจการต่อได้

และปัญหาเหล่านี้ ก็เคยเกิดขึ้นกับบริษัทรถยนต์ยักษ์ใหญ่ระดับโลกอย่าง Ford เช่นกัน…

เรื่องราวของ Ford เริ่มต้นด้วยมือของชายลูกชาวนาที่ชื่อว่า “Henry Ford” เขาเกิดเมื่อปี 1863 ในเมืองเล็กๆ ในรัฐมิชิแกน แม้จะเติบโตมาในครอบครัวที่ยากจน แต่เขาก็เป็นอัจฉริยะเครื่องจักรกลตั้งแต่เด็ก และทำงานเป็นช่างเครื่องและวิศวกรไฟฟ้า ก่อนจะเริ่มสนใจรถยนต์ในปี 1893

ก่อตั้ง Ford Motor

ในปี 1896 Henry สร้างรถยนต์คันแรกของเขาชื่อ Quadricycle หลังจากนั้น เขาพยายามเปิดบริษัทรถยนต์หลายครั้ง แต่ก็ล้มเหลว จนกระทั่งในปี 1903 เขาก็ก่อตั้ง Ford Motor Company ได้สำเร็จ

ซึ่งในยุคแรกๆ บริษัทฟอร์ดดำเนินงานโดยครอบครัวฟอร์ดเป็นหลัก โดยมี Henry เป็นผู้ตัดสินใจทุกอย่าง และสิ่งที่สร้างชื่อเสียงให้กับ Ford มากที่สุด ก็คงเป็นการพัฒนาระบบสายพานการผลิต (Assembly Line) ที่ปฏิวัติวงการอุตสาหกรรมยานยนต์ ทำให้สามารถผลิตและจำหน่ายรถยนต์ได้ในราคาที่จับต้องได้

การไม่ลงรอยกันระหว่างพ่อและลูกชาย

ธุรกิจของ Ford เริ่มเติบโตขึ้นเรื่อยๆ จนได้รถยนต์รุ่น Ford Model T ทำให้บริษัท Ford Motor Company ประสบความสำเร็จอย่างมาก และในปี 1919 ก็ถึงคิวของ Edsel Ford ลูกชายคนเดียวของ Henry Ford เข้ามาดำรงตำแหน่งประธานบริษัท

แต่ว่าการเข้ามารับช่วงต่อธุรกิจของพ่อ ก็ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ…

แม้ว่า Edsel จะเข้ามาบริหารธุรกิจแล้ว แต่ Henry ผู้เป็นพ่อก็ยังเข้ามาแทรกแซงทุกๆ เรื่อง พวกเขามีความเห็นไม่ตรงกันบ่อยครั้ง จนเกิดความขัดแย้งภายในครอบครัว และส่งผลกระทบต่อการดำเนินงานในบริษัท

Edsel พยายามพิสูจน์ตนเองอยู่หลายปี จนสุดท้ายเขาตรอมใจและเสียชีวิตไปในปี 1943 ทำให้ Henry ในวัย 79 ปี ต้องกลับมารับตำแหน่งประธานบริษัทอีกครั้งแทนลูกชาย

ทายาทรุ่นที่ 3 เข้ามารับไม้ต่อ

หลัง Henry กลับมาเป็นประธานได้ 2 ปี ก็ถึงคิวของ Henry Ford II หลานชายของตนเอง หรือลูกชายคนโตของ Edsel เข้ามาเป็นประธานบริษัท และ Henry ก็ได้จากไปในวัย 84 ปี ปิดตำนาน Henry Ford ผู้ปฏิวัติวงการรถยนต์…

Henry Ford II หรือที่รู้จักกันในชื่อ Hank the Deuce เป็นทายาทรุ่นที่สามที่ประสบความสำเร็จในการนำบริษัท Ford เข้าสู่ยุคสมัยใหม่

และขณะที่เขาดำรงตำแหน่งประธานบริษัท Ford ก็มีผลงานสำคัญมากมาย

อย่างในปี 1956 Henry Ford II ก็ได้นำบริษัทเข้าจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก รวมถึงการก่อตั้งกลุ่มที่ชื่อว่า Whiz Kids ซึ่งเป็นกลุ่มนักธุรกิจรุ่นใหม่ 10 คน ที่เคยเป็นทหารอากาศสหรัฐฯ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ให้เข้ามาช่วยเปลี่ยนแปลงและพัฒนาบริษัท Ford Motor Company ฟื้นฟูหลังสิ้นสุดสงคราม

การผลัดเปลี่ยนธุรกิจ เข้าสู่มือ CEO คนนอกครอบครัว

Hery Ford II ทำงานจนกระทั่งเกษียณอายุในปี 1979 เขาส่งมอบตำแหน่งประธานให้กับ Philip Caldwell รองประธานของบริษัทในขณะนั้น

Philip เป็นหนึ่งในคนที่ Henry Ford II ไว้ใจ จนเหมือนมือขวาของเขา และ Philip นับว่าเป็นบุคคลแรกที่เป็นคนนอกครอบครัว Ford ที่ดำรงตำแหน่งประธานบริษัท Ford Motor และเขาก็เป็นอีกหนึ่งคนพลิกฟื้นสภาพคล่องของบริษัทให้กับ Ford ได้

หลัง Phillip เข้าบริหารได้เพียงประมาณ 1 ปี ก็ได้ Donald Peterson อีกหนึ่งประธานที่เป็นคนนอกครอบครัว เข้ามาดำรงตำแหน่ง ซึ่ง Donald ก็มีบทบาทในการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กรของ Ford โดยเน้นการทำงานเป็นทีมและให้ความสำคัญกับคุณภาพเป็นอันดับแรก

และเขายังได้รับการยกย่องให้เป็น "บุคคลที่มีคุณค่าที่สุด" โดย USA Today และได้รับการยกย่องให้เป็น "CEO แห่งปี" โดย Chief Executive Magazine

หลังจากนั้น ฟอร์ดมีผู้บริหารเป็นคนนอกเพิ่มเติม ทั้ง Harold Arthur Poling, Alexander Trotman, Jacques Nasser โดยที่เหล่าทายาทดำรงตำแหน่งสมาชิกคณะกรรมการบริหารของ Ford Motor

แม้จะได้คนในครอบครัวกลับมาบริหาร แต่ก็ไม่สามารถไปต่อได้

เมื่อเข้าปี 1999 Ford ได้ William Clay Ford Jr. (หลายคนคุ้นชื่อในนาม Bill Ford) ทายาทรุ่นที่สี่ของ Henry Ford กลับเข้ามารับตำแหน่งประธานบริษัท และถือเป็นการกลับมารับตำแหน่งประธานของทายาท Ford ในรอบ 20 ปี

อย่างไรก็ตาม การเข้ามารับช่วงต่อของ Bill Ford เป็นช่วงที่ท้าทายมาก…

ในยุคนั้นเป็นที่รู้กันว่า ผลิตภัณฑ์หลักของ Ford อย่าง SUV และ Pick-up Truck กินน้ำมันมากและกำลังตกยุค ทั้งในตลาดโลกหรือแม้แต่ในสหรัฐอเมริกาเอง เพราะผู้บริโภคหันไปสนใจรถที่ประหยัดน้ำมัน

และด้วยปัจจัยหลายๆ อย่าง ก็มีผลกระทบที่ทำให้ผลประกอบการของ Ford Motor Co. อยู่ในภาวะวิกฤต

มีการวิเคราะห์ว่าในยุคนั้น William Clay Ford Jr. มีโอกาสที่จะนำพา Ford Motor Co. ก้าวข้ามผ่านวิกฤตต่างๆ หลายครั้ง แต่เพราะเขาขาดความเด็ดขาดในการตัดสินใจ และการยึดติดกับรูปแบบธุรกิจเดิม จึงไม่สามารถแก้ไขวิกฤตการณ์ที่เกิดขึ้นได้

ผลกระทบตกอยู่ที่บริษัท Ford ซึ่งสูญเสียส่วนแบ่งการตลาดและมูลค่าของบริษัทอย่างต่อเนื่อง จนหนี้สะสมเพิ่มขึ้น กลายเป็นว่า ณ ตอนนั้น Ford ถือเป็นบริษัทที่ขาดความสามารถในการปรับตัวและแข่งขันในตลาดยานยนต์ในช่วงศตวรรษที่ 21

จน Bill Ford ตระหนักได้ว่าวิธีที่ดีที่สุดในการปกป้องมรดกของตระกูล คือการถอยออกมาจากการบริหารบริษัทโดยตรง ไม่ให้มันพังทลายในรุ่นของเขา

สิ้นสุดการบริหารโดยทายาทตระกูล Ford

ในปี 2006 เขาก็ตัดสินใจมอบตำแหน่งประธานบริษัทให้กับ Alan Mulatty อดีตผู้บริหารของ Boeing มาช่วยพา Ford ผ่านช่วงวิกฤตเศรษฐกิจครั้งใหญ่ อย่างไรก็ตาม แม้ว่า Bill Ford จะไม่ได้ดำรงตำแหน่งซีอีโอในปัจจุบัน แต่เขาก็ยังคงมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจสำคัญๆ ของบริษัท เนื่องจากตระกูลฟอร์ด ก็ยังถือหุ้นใหญ่ในบริษัท

ซึ่งหลังจาก Alan Mulally บริษัท Ford ก็ได้ Mark Fields, James Hackett และ CEO คนปัจจุบันอย่าง Jim Farley มาบริหาร ซึ่งล้วนเป็นคนนอกตระกูลทั้งหมด…

จากเรื่องราวของบริษัทระดับโลกอย่าง Ford เราจะเห็นว่าจากความรุ่งโรจน์ในรุ่นพ่อ เกิดขึ้นเพราะ Passion ที่แข็งแกร่งของ Henry Ford ที่พาให้บริษัทให้เป็นผู้นำตลาดได้

แต่ก็เป็นเรื่องยากที่จะบอกได้ว่ารุ่นลูกหลานของพวกเขา ชอบในธุรกิจหรือไม่ อย่างเช่น Edsel ลูกชายคนเดียวของ Henry ที่โดยนิสัยส่วนตัว เขาชื่นชอบงานศิลปะและการถ่ายภาพมากกว่า

จึงไม่แปลกที่ในภายหลัง เราเห็น Ford ลดบทบาทของสมาชิกในครอบครัวลง และเปิดโอกาสให้นักบริหารมืออาชีพเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารงานมากขึ้น

เพราะหากไม่ทำเช่นนั้น ก็อาจจะไม่เหลือธุรกิจอะไรให้คนในครอบครัวได้เก็บไว้

อ้างอิง

- Ford Motor Co. Chronology, 1903-2003: https://www.thehenryford.org/collections-and-research/digital-resources/popular-topics/ford-company-chronology

- The Ford Family: A Permanent Mark in Business History: https://quartr.com/insights/business-philosophy/the-ford-family-a-permanent-mark-in-business-history

- Family businesses: Ford: The end of a dynasty: https://www.independent.co.uk/news/world/americas/family-businesses-ford-the-end-of-a-dynasty-6231723.html

- Henry Ford II Inducted 1983 Distinguished Service Citation Award 1969:

https://www.automotivehalloffame.org/honoree/henry-ford-ii/